เครื่องดื่มสุขภาพ Functional Drink

1. Vitamin water หรือ Enriched drink  เป็นเครื่องดื่มเสริมวิตามินและเกลือแร่ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารครบถ้วนตามปริมาณวิตามินและเกลือแร่ที่ร่างกายควรได้รับ สามารถผสมวิตามินหลายชนิดรวมกันหรือเสริมสารอาหารอื่นๆ เช่น ไฟเบอร์, สารสกัด, สารต่อต้านอนุมูลอิสระ, probiotic ตัวอย่างสูตรผลิตภัณฑ์เช่น vitamin C เสริมคอลลาเจน เพื่อสุขภาพผิว, vitamin B เสริมสารสกัดโกจิเบอร์รี่ สำหรับวันทำงาน-เรียนหนัก, vitamin รวมผสม zinc เพิ่มพลัง ลดความเพลีย ส่วนมากมักพัฒนาสูตรให้มีแคลอรี่ต่ำ น้ำตาลน้อย โดยใช้สารทดแทนความหวาน (Sweetener) ทดแทนวิตามินและเกลือแร่ใน Vitamin water จะต้องคัดเลือกใช้ส่วนผสมคุณภาพและมีกระบวนการผลิตที่ดี เพื่อคงคุณค่าของสารอาหารเมื่อถึงมือผู้บริโภค มีความคงทนต่อเสื่อมสภาพจากต่อสภาวะเร่งต่างๆไม่ว่าจะเป็นความร้อน, ความเป็นกรด หรือแสงแดด เป็นต้น Vitamin water สามารถจำหน่ายในรูปแบบ shot หรือแบบเข้มข้น เพื่อให้รับประทานง่าย รวดเร็ว มีปริมาตรต่อขวดไม่สูงมาก เป็นการเพิ่มลูกเล่นให้สินค้า
2. Beauty drink สุขภาพและความงาม ไม่ว่าจะเป็นการผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มเสริมคอลลาเจนและ vitamin C เพื่อสุขภาพผิวที่ดี เนียนใส, เครื่องดื่มเสริมไฟเบอร์ เพื่อปรับสมดุลลำไส้ ลดบวม ผิวสวยจากภายใน, เครื่องดื่มเสริม anti-oxidant เพื่อสุขภาพผิวที่ดีจากภายใน พร้อมเสริมภูมิต้านทาน และที่สำคัญคือต้องมีแคลอรี่ต่ำ ทานแล้วไม่อ้วน ดื่มง่าย สดชื่น
3. Protein  drink เป็นเครื่องดื่มที่มีปริมาณโปรตีนสูง จะเน้นตลาดผู้รักสุขภาพ, ต้องการควบคุมน้ำหนักและผู้ที่เล่นกีฬา ต้องการเพิ่มปริมาณกล้ามเนื้อ สามารถออกแบบให้เป็นผลิตภัณฑ์ทดแทนมื้ออาหารได้ โดยการเสริมสารอาหารให้ครบถ้วน นั่นคือคาร์โบไฮเดรต, ไขมัน, ไฟเบอร์และวิตามิน ทานแล้วอิ่มท้องนาน ทานง่าย รวดเร็ว เหมาะกับช่วงเวลาเร่งด่วน เช่น มื้อเช้า หรือมื้อหลังการออกกำลังกาย รวมถึงสามารถพัฒนาสูตรให้เหมาะกับผู้ที่ทาน plant-based food ได้ โดยการเปลี่ยนจากโปรตีนนมวัว (whey protein) เป็นโปรตีนจากพืช (plant-based protein) เช่น โปรตีนถั่วเหลือง, โปรตีนถั่วลันเตา รวมถึงสามารถเลือกใช้โปรตีนที่ย่อยง่าย เช่น กลุ่ม protein hydrolysate Protein drink สามารถออกแบบผลิตภัณฑ์ได้ทั้งในรูปแบบผงชงดื่ม (powdered drink) หรือรูปแบบพร้อมดื่ม (ready to drink) ได้
4. Herbal drink หรือเครื่องดื่มสมุนไพรพร้อมดื่ม ทานแล้วอร่อย สดชื่น รสชาติคุ้นเคย สามารถใช้สรรพคุณธรรมชาติของสมุนไพรนั้นๆเป็นตัวชูประโยชน์ของผลิตภัณฑ์ เช่น น้ำขิง, น้ำเจียวกู้หลาน, น้ำตะไคร้, น้ำมะขาม, น้ำมะตูม, น้ำเห็ดหลินจือ ที่มีจุดเด่นที่สารกลุ่ม anti-oxidant, phenolic และ flavonoid ให้ประโยชน์ด้านการต้านการอักเสบ, เสริมภูมิต้านทาน หรือลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเรื้อรังต่างๆ เป็นต้น อาจเสริมคุณค่าทางโภชนาการอื่นๆ เช่น วิตามิน, เกลือแร่สารสกัด หรือผสมระหว่างน้ำสมุนไพรสองชนิดเพื่อรสชาติที่กลมกล่อมและประโยชน์ที่มากขึ้น นอกจากนี้ยังมีสามารถพัฒนาสูตรน้ำตาลต่ำสำหรับผู้ที่รักสุขภาพได้อีกด้วย
5. Energy drink หรือที่เรียกว่าเครื่องดื่มชูกำลัง ป็นเครื่องดื่มที่ช่วยกระตุ้นร่างกาย รวมถึงสร้างสดชื่น โดยผสมสารกลุ่มคาเฟอีนเพื่อให้ร่างกายตื่น และมีสมาธิมากขึ้น (ไม่รวมเครื่องดื่มชา/กาแฟสำเร็จรูป) นอกจากนี้ยังสามารถเสริมวิตามิน/เกลือแร่หรือสารสกัดเพื่อเพิ่มประโยชน์แตกต่างให้ผู้บริโภค เช่น Vitamin B complex หรือกรดอะมิโน Taurine ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง เสริมกำลัง และเมื่อทานพร้อมกับคาเฟอีนก็ช่วยเสริมสุขภาพทางอารมณ์ได้อีกด้วย  ทั้งนี้ยังสามารถออกแบบผลิตภัณฑ์และภาพลักษณ์แบรนด์ให้เหมาะกับคนทำงาน พนักงานออฟฟิศ หรือนักเรียนต้องใช้พลังสมองในการทำงานได้ด้วย 
6. Sport drink เป็นเครื่องดื่มที่มีจุดประสงค์ในการชดเชยการสูญเสียน้ำและแร่ธาตุระหว่างการเล่นกีฬา (ในรูปของเหงื่อ) , เสริมสร้างสมรรถภาพด้านการกีฬา และช่วยฟื้นฟูบำรุงร่างกายและไกลโคเจนหลังออกกำลังกาย ส่วนผสมใน Sport drink มักประกอบด้วยสารอิเล็กโตรไลต์ (electrolytes) จำพวก Sodium Potassium Chloride Calcium Phosphate และ  Magnesium , สารกลุ่มคารโบไฮเดรต เช่น Glucose Sucrose Maltodextrin, สารอาหารอื่นๆ เช่น กรดอะมิโน, Vitamin B2 เครื่องดื่ม sport drink สามารถออกแบบสูตรได้ทั้งการทานก่อนออกกำลังกาย, ระหว่างออกกำลังกายหรือหลังการออกกำลังกาย หรือเสริมสาร Bioactive เช่น L-theanine เพื่อเสริมพลังสมอง Sport drink สามารถตอบโจทย์เทรนด์ปัจจุบันที่คนหันมาออกกำลังกันมากขึ้นได้อย่างดี ทั้งในฟิตเนส, วิ่งในสวนสาธารณะ, ว่ายน้ำ, ปั่นจักรยาน หรือกิจกรรมกลางแจ้งอื่นๆ เช่น วิ่งมาราธอน

เครื่องดื่มสุขภาพ Functional Drink ​
แนวการพัฒนาสูตร เครื่องดื่มสุขภาพ Function drink

นอกจากเครื่องดื่มพร้อมดื่มที่เสริมคุณค่าทางโภชนาการให้ร่างกายแล้ว ในปี 2021 นี้ ยังเกิดเทรนด์เครื่องดื่มใหม่ นั่นคือเครื่องดื่มที่เสริมระบบภูมิคุ้มกัน (Boost immune system) เพื่อเสริมสุขภาพร่างกายให้พร้อมต่อต้านการติดเชื้อก่อโรค ซึ่งแน่นอนว่าเทรนด์นี้มาจากสถานการณ์โรคระบาด COVID-19 ทำให้ผู้บริโภคหันมาสนใจบำรุงสุขภาพกันมากขึ้น โดยนำเอาสารอาหารที่มีฤทธิ์เสริมระบบภูมิคุ้มกันมาใช้ในสูตร เช่น Beta-glucan, สารสกัดจากเห็ดหลินจือ หรือProbiotic-prebiotic

– เครื่องดื่มกลุ่ม Nootropics ซึ่งหมายถึงเครื่องดื่มที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพสมอง ทั้งการคิดวิเคราะห์ เพิ่มสมาธิระหว่างทำงาน  หรือความรู้คิดจดจำของผู้สูงอายุ เช่น การใช้คาเฟอีนปริมาณเล็กน้อย สามารถช่วยให้สมองสดชื่นขึ้น, สารสกชาเขียว ที่มีทั้ง L-theanine, EGCG และคาเฟอีน ช่วยให้อารมณ์ผ่อนคลายลง ลดความเครียด เพิ่มคลื่นอัลฟ่าในสมอง ทำให้อารมณ์เย็นลงได้ หรือ ใช้สารสกัดใบแปะก๊วย ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมองดีขึ้น เสริมความจำ

– ออกแบบ functional drink ให้แหวกแนวขึ้น โดยการทำให้รูปแบบน้ำอัดลม Zero-sugar ทำให้ทานแล้วทั้งอร่อย สดชื่น ไม่ทำร้ายสุขภาพ แต่มีประโยชน์ต่อสุขภาพเต็มที่ หรือเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เช่น ขวดแก้ว, ขวดพลาสติกชนิด recycle ได้ 100%

– สร้างเรื่องราวให้ส่วนผสมใน functional drink เช่น การเล่าถึงแหล่งที่มาของสารสกัด, วิธีการสกัดสาร, อ้างอิงถึงงานวิจัยของนวัตกรรมของสารสกัด รวมถึงการเลือกโรงงานผลิตเครื่องดื่มสุขภาพมาตรฐานสากล ทำให้ผู้บริโภคมั่นใจในคุณภาพของเครื่องดื่มสุขภาพ เป็นจุดขายเพิ่มโอกาสในการเลือกซื้อของผู้บริโภค

ผู้ผลิตสามารถพัฒนาสูตรสินค้าให้ตอบโจทย์ผู้บริโภคเฉพาะกลุ่มได้ เช่น เครื่องดื่มคลายความเครียด โดยใช้สารสกัดคาโมมายด์หรือลาเวนเดอร์, เครื่องดื่มช่วยการนอนหลับ โดยใช้สารสกัดสมุนไพร Valerian, เครื่องดื่มชาเสริมคุณประโยชน์ เช่น Kombucha หรือ Probiotic-prebiotic shot เพื่อกระตุ้นการทำงานของระบบลำไส้และระบบภูมิคุ้มกัน

การพัฒนาสูตรและออกแบบผลิตภัณฑ์เครื่องดื่ม ต้องอาศัยทีมนักวิจัยและพัฒนาสูตรที่มีความเชี่ยวชาญในการออกแบบและเลือกสารสำคัญในสูตร ซึ่ง MEDIKA LABS (บริษัท เมดิก้า แล็บส์ จำกัด) โรงงานผลิตอาหารเสริม และเครื่องสำอาง พร้อมให้คำปรึกษา แนะนำสูตรส่วนประกอบที่ตอบโจทย์ผู้บริโภค เปลี่ยนจากไอเดียให้เป็นผลิตภัณฑ์สู่ท้องตลาดได้ เรายังพร้อมผลิตสินค้าด้วยเทคโนโลยีและเครื่องจักรมาตรฐาน พร้อมให้สินค้าเข้าสู่ท้องตลาดอย่างมั่นใจ

อ้างอิง

Mintel (2022). NOOTROPICS: THE FUTURE OF FUNCTIONAL DRINKS. Retrieved 29 November 2022, from https://www.mintel.com/blog/drink-market-news/nootropics-the-future-of-functional-drinks

กรุงเทพธุรกิจ (2022). “ธุรกิจ Wellness” โตก้าวกระโดด W9 แนะลงทุนเทรนด์ที่น่าสนใจยุคโควิด Retrieved 29 November 2022, from https://www.bangkokbiznews.com/social/988560

Barclay, D. (2021). Multiple fortification of beverages. Retrieved 29 November 2022, from https://archive.unu.edu/unupress/food/V192e/ch13.htm

Grumezescu, A., & Holban, A. (2019). Sports and energy drinks.

Spritzler, F. (2018). The 7 Best Types of Protein Powder. Retrieved 20 August 2021, from https://www.healthline.com/nutrition/best-protein-powder